Kontrolki filtra DPF – co oznaczają i co zrobić, kiedy się zaświecą?

Większość silników diesla, montowanych we współczesnych samochodach, posiada filtr cząstek stałych nazywany także filtrem DPF lub FAP. Jego zadaniem jest wychwytywanie cząsteczek sadzy ze spalin pojazdu. Niepoprawna praca DPF może być sygnalizowana na desce rozdzielczej pojazdu poprzez odpowiednią kontrolkę. Nie zawsze zapalenie się kontrolki oznacza jednak problem z filtrem.

Funkcja filtra DPF

Filtr cząstek stałych został wprowadzony po to, by silniki spalinowe (najczęściej diesla) emitowały jak najmniej cząsteczek zawierających siarczany, azotany i inne szkodliwe dla człowieka oraz innych organizmów żywych związki chemiczne. Cząstki sadzy, które zbierają się w filtrze muszą być okresowo wypalane, aby filtr mógł pomieścić kolejne zanieczyszczenia. Zwykle dzieje się to w sprzyjających warunkach, a więc wtedy, gdy silnik pracuje przez odpowiedni czas i osiąga optymalną temperaturę – najczęściej w dłuższej trasie. Silniki diesla eksploatowane w warunkach miejskich, na krótkich trasach, często mają problem z poprawnym przeprowadzeniem procedury wypalania DPF. Kiedy filtr jest silnie zanieczyszczony, komputer pojazdu powinien przekazać użytkownikowi informację, że konieczne jest przeprowadzenie jego regeneracji. Może to zrobić za pomocą specjalnej kontrolki.

Jak wygląda kontrolka filtra DPF?

Niestety kontrolka, odpowiedzialna za przekazywanie kierowcy informacji dotyczących filtra cząstek stałych, nie wygląda identycznie w każdym modelu samochodu. Co więcej, na rynku nietrudno znaleźć auta posiadające DPF, jednak nie mające przypisanej mu kontrolki na wyświetlaczu pojazdu. W takich samochodach, ewentualny problem z filtrem jest sygnalizowany poprzez zaświecenie kontrolki „check engine”. Konieczne jest wówczas przeprowadzenie dokładnej diagnostyki auta, w celu sprawdzenia kodu usterki.

W samochodach, które kontrolkę DPF posiadają, zwykle ma ona kolor żółty lub pomarańczowy. Najprostszym do odczytania wzorem jest ten, zawierający skrót DPF. Częściej spotykane są jednak kontrolki obrazkowe, np. schemat układu wydechowego z wpisanymi kółeczkami, mającymi sygnalizować cząstki stałe. Kropki, imitujące cząstki spotkamy także we wzorach kontrolek zawierających symbol podmuchu lub dwóch przecinających się strzałek.

Kontrolka filtra DPF – czy zawsze oznacza awarię?

Nie zawsze jednak, wyświetlająca się na desce rozdzielczej samochodu kontrolka związana z filtrem DPF oznacza jego usterkę. W niektórych modelach samochodów, kontrolka DPF zapala się, by zasygnalizować kierowcy, że w jego pojeździe właśnie przeprowadzana jest procedura czyszczenia filtra DPF. Z założenia ma ona zachęcić kierowcę, by nie zatrzymywał pojazdu (co skutkowałoby przerwaniem procedury), lecz najlepiej kontynuował podróż ze stałą prędkością, co zapewni skuteczne wypalenie sadzy. W takiej sytuacji, świecąca się kontrolka DPF nie sygnalizuje awarii.

Niektórzy producenci samochodów zrezygnowali jednak z informowania kierowcy za pośrednictwem kontrolki o przeprowadzaniu przez pojazd czyszczenia filtra cząstek stałych. Uznano, że przekazywanie tej informacji może skłaniać kierowcę do nietypowego zachowania na drodze – np. przyspieszania w celu szybszego lub skuteczniejszego wypalenia filtra. Wyświetlanie kontrolki zachowano zatem wyłącznie do celu sugerowania usterki.

Usterki filtra DPF

W większości przypadków, świecąca się okresowo lub na stałe kontrolka DPF oznacza, że filtr jest zapchany i konieczne jest wykonanie procedury jego wypalenia lub czyszczenia. W wielu przypadkach wystarczy wówczas pojechać samochodem w dłuższą trasę, w trakcie której silnik i układ wydechowy będą miały możliwość osiągnięcia odpowiednich parametrów pracy, by komputer pojazdu zainicjował wykonanie czyszczenia. Jeżeli jednak filtr jest zbyt mocno zabrudzony, komputer nie podejmie próby wypalenia filtra lub okaże się ona nieskuteczna. Co zrobić wówczas?

W takiej sytuacji konieczna okazuje się wizyta w warsztacie samochodowym. Istnieje kilka metod przeprowadzania czyszczenia filtra DPF. Ta najmniej „inwazyjna” polega na podpięciu auta do testera diagnostycznego i uruchomienia procedury tzw. wymuszonej regeneracji filtra na postoju.

Wymuszoną regenerację filtra DPF można wspomagać poprzez podanie specjalnych środków chemicznych, których zadaniem jest zmiękczenie sadzy i oderwanie jej osadów oraz popiołu z porowatych struktur filtra. W dobrych warsztatach powszechnie stosowana jest także metoda wykorzystująca lancę ciśnieniową, dzięki której czyszczenie chemiczne łączone jest z czyszczeniem mechanicznym. Procedura nie wymaga demontażu filtra DPF.

Jeżeli wszelkie metody czyszczenia filtra DPF bez demontażu nie przyniosą rezultatu, a więc kontrolka filtra DPF nie przestanie się świecić, konieczne może okazać się zdemontowanie filtra DPF i poddanie go czyszczeniu, profesjonalnej regeneracji lub wymianie na nowy podzespół. Zdecydowanie najdroższym rozwiązaniem jest wymiana filtra na nowy. Na polskim rynku funkcjonuje wiele firm, współpracujących z warsztatami samochodowymi, które są w stanie dokładnie zregenerować filtr, niemal przywracając jego fabryczne parametry. Po ponownej instalacji filtra powinien on posłużyć bezawaryjnie przez kolejne 100-200 tys. km, w zależności od sposobu eksploatacji pojazdu.

Fachową diagnostyką filtrów cząstek stałych oraz – w razie potrzeby - ich czyszczeniem i regeneracją  zajmują się warsztaty sieci Bosch Car Service. Sprawdzenie stanu filtra cząstek stałych można wykonać w warsztacie Auto Serwis Paczkowo, którego pracownicy posiadają duże doświadczenie w obsłudze i naprawach układów wydechowych współczesnych pojazdów. Pamiętajmy, by nie ignorować zaświecenia się kontrolki filtra DPF. Warto w porę udać się do warsztatu, by uchronić się przed poważną awarią, generującą wysokie koszty naprawy.